اسپیسر از لحاظ لغوی به معنای فاصله گذار یا فاصله نگهدار است. این محصول در ابعاد و سایزهای مختلفی تولید و روانه بازار می‌شود. اسپیسر بتنی در موارد متعددی کاربرد داشته و در ایجاد پوشش میلگردی نیز نقش بسزایی دارد. از زمان ظهور اسپیسر به صورت بتنی و پلاستیکی، ضوابط و مقرراتی نیز برای اجرای آن‌ها در نظر گرفته شد. در این مقاله از پیوند شیمی به بررسی انواع اسپیسر و راهنمای خرید آن‌ها می‌پردازیم.
اسپیسر بتنی چیست؟
اسپیسرهای بتنی که جدید ترین نسل اسپیسرها می باشند با مقاومت فشاری بالای خود، با فراهم آوردن امکان ایجاد پوشش بتن ،کافی نقش چشمگیری در افزایش عمر سازه های بتنی دارند فاصله نگهدارهای بتنی علاوه بر دارا بودن مزایای سایر انواع اسپیسرها بسیاری از عیوب و نقاط ضعف نسلهای قبلی را برطرف نموده و موجب کاهش عوامل آسیب رسان به بتن ناشی از به کارگیری اسپیسرهای غیر بتنی شـده است. به طور کلی به کارگیری این نوع اسپیسر افزایش مقاومت بتن و عمر سازه را به همراه خواهد داشت. موارد کاربرد اسپیسر بتنی عبارتند از:
- تونل سازی
- تاسیسات آب آشامیدنی
- کلیه سایت های ساخت و ساز
- کارخانجات تولید محصولات پیش ساخته
- پسابهای صنعتی و آبهای زاید مناسب جهت محیط های اسیدی
- بتن ریزی صیقلی جهت تامین احتیاجات مهم معماری از قبیل رنگ و صیقلیت سطح
استفاده از اسپیسر بتنی چه فوایدی دارد؟
میلگردها با گذر زمان و مجاورت با مواد شیمیایی و رطوبت دچار خوردگی می‌شوند. این پدیده اثر مخرب و زیانباری بر روی سازه‌ها ایجاد می‌کند. بنابراین در صورت استفاده از اسپیسر، پوششی بر روی میلگرد ایجاد می‌شود که آن را در مقابل شرایط آب و هوایی ایمن می‌کند. از این قطعه معمولا در ساخت بتن مسلح برای افزایش سرعت و راندمان کار نیز استفاده می‌کنند. این قطعات در صورت استفاده، مانع از حرکت شبکه میلگرد شده و آن را ثابت نگه می‌دارند. از دیگر مزایای استفاده از اسپیسر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ایجاد فاصله و پوشش مناسب بین آرماتور و‌هوای آزاد، جهت جلوگیری از خوردگی
- وجود تنوع بالا برای استفاده در پروژه‌های مختلف و آرماتورها
- افزایش سرعت کارگذاری میلگردها و‌راندمان کاری
- کاهش تعداد نیروی انسانی برای کارگذاری و بستن آرماتور
- قرارگیری کامل در داخل بتن جهت حفظ یکپارچگی آن
- ارزان و در دسترس بودن برای پروژه‌ها و سازه‌های مختلف
چرا باید از اسپیسر بتنی استفاده کرد؟
اسپیسرها در صنایع گسترده‌ای همچون ساخت و ساز، الکترونیک، خودروسازی و حتی طراحی‌های داخلی بکار گرفته می‌شوند. در واقع استفاده از اسپیسرها به دلایل مختلفی از جمله جلوگیری از تماس مستقیم، توزیع یکنواخت بار، ایجاد فاصله استاندارد و نصب قطعات رایج است. اسپیسرها با جلوگیری از تماس مستقیم دو قسمت سازه، از سایش و خرابی آن جلوگیری می‌کنند. همچنین می‌توانند به توزیع یکنواخت بار و کاهش فشار بر روی یک نقطه خاص کمک کنند. در برخی سازه‌ها نیاز است تا فاصله کوچکی میان دو قسمت آن وجود داشته باشد، اسپیسرها می‌توانند این فاصله را حفظ کنند. در نهایت انواع مختلفی از اسپیسرها می‌توانند برای نصب قطعات در مکان‌های مشخص و به صورت استوار و ثابت استفاده شوند.
انواع اسپیسر
در قدیم برای ایجاد فاصله بین میلگرد و سطح بتن از قطعاتی مانند چوب و سنگ استفاده می‌کردند. این پوشش‌ها یکدست نبود و دوام چندانی هم نداشت. امروزه وجود اسپیسرها بسیاری از این مشکلات را از میان برداشته است. اسپیسرها دارای اشکال و ابعاد با درجه مقاومت‌های مختلفی هستند که هر کدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. در ادامه مطلب سه مورد از انواع اسپیسرها که کاربرد بیشتری دارند را شرح می‌دهیم.
اسپیسر پلاستیکی
اسپیسر پلاستیکی در بتن‌های مسلح برای ثابت نگه داشتن میلگردها در جای خود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه پلاستیکی قابلیت تحمل بار را ندارد. در واقع این قطعه نمی‌تواند با بتن آمیخته شده و با آن سازگار گردد. هنگام استفاده از اسپیسر پلاستیکی، اگر بتن مسلح دچار تغییرات حرارتی و سرمایی گردد، شاهد انبساط و انقباض مداوم پلاستیک خواهید بود. همچنین اگر حرارت زیاد شود احتمال ذوب شدن قطعه پلاستیکی وجود دارد.
هنگام استفاده از اسپیسر پلاستیکی، پس از عملیات بتن ریزی، مابین بتن و این قطعه یک درز بسیار کوچک ایجاد می‌شود. در مقابل از مزایای اسپیسر پلاستیکی می‌توان به هزینه پایین آن اشاره داشت. بنابراین استفاده از این نوع اسپیسر معمولا به صرفه است. همچنین نصب سریع و آسانی دارد و تولید آن توسط کارخانه‌ها بیشتر از سایر انواع اسپیسرها انجام می‌شود.
اسپیسر بتنی
اسپیسر بتنی به دلیل هم جنس بودن، با بتن مسلح هم آمیختگی خوبی دارد. در نتیجه هیچ گونه درز و شکافی ایجاد نخواهد کرد. نصب اسپیسر بتنی با گیره‌های پلاستیکی صورت می‌گیرد، این موضوع را می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین نقص این نوع از اسپیسرها عنوان کرد. اسپیسرهای بتنی با مقاومت بالای خود در برابر حرارت و تغییر شکل و فراهم آوردن امکان پوشش بتن کافی، نقش چشمگیری را در افزایش عمر سازه‌های بتنی ایفا می‌کنند. همچنین استفاده از اسپیسرهای بتنی ساده برای اغلب سازه‌ها و پروژه‌ها امکان‌پذیر است که این امر یکی دیگر از مزایای استفاده از این نوع اسپیسر به شمار می‌رود.
اسپیسر فلزی
این نوع از اسپیسر در برخی از پروژه‌های ساختمانی به کار گرفته می‌شود. اسپیسر فلزی مقاومت بالاتری به نسبت نوع پلاستیکی و بتنی دارد. با این حال به دلیل هزینه بالا و مقرون به صرفه نبودن، بسیاری از کارفرماها از استفاده این نوع اسپیسر خودداری می‌کنند.
قیمت اسپیسر بتنی
تقریبا تمامی انواع اسپیسرها ویژگی و کاربردهای یکسانی دارند، با این حال انتخاب و خرید نوع صحیح آن سبب سهولت در ساخت و ساز می‌شود. انتخاب یک اسپیسر مناسب به عوامل مختلفی وابسته است که برخی از این موارد به شرح زیر است.
- ارتفاع اسپیسر: حداقل ارتفاع اسپیسر باید معادل با میزان حداقل بتن مورد نیاز برای پوشش میلگرد باشد.
- ثبات و استحکام اسپیسر در محل جایگذاری: اگر ثبات اسپیسر با سطح زیرین خود به طور مطلوب اجرا نشود، ممکن است جابجا شده و باعث کاهش پوشش میلگرد توسط بتن در آن نقطه گردد.
- جنس اسپیسر: جنس اسپیسر باید با توجه به سازه انتخاب شود، البته امکان استفاده از اسپیسر بتنی برای تمام انواع سازه‌ها وجود دارد.
همانطور که اشاره کریدم، اسپیسرها انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها با توجه به کارایی و کاربرد خود، قیمت متفاوتی دارند. به طور کلی هر چه استحکام اسپیسرها بالاتر و توانایی آن‌ها برای تحمل بار نقطه‌ای بیشتر باشد، به طبع قیمت آن‌ها به دلیل وجود کیفیت ساخت و مونتاژ فراوان، بالاتر خواهد بود. بنابراین از لحاظ جنس، قیمت اسپیسر پلاستیکی از دیگر انواع آن پایین‌تر و مقرون به صرفه‌تر است. برای خرید اسپیسر در ابتدا باید نوع مورد نیاز خود را طبق کاربرد آن در اجرای پروژه انتخاب کنید. پیوند شیمی با سال‌ها تجربه در تولید صنایع شیمی ساختمان همواره در جهت رضایت مشتریان خود حرکت کرده است. بنابراین انواع اسپیسرها به ویژه اسپیسرهای بتنی را می‌توانید با قیمت مناسب و بالاترین کیفیت از پیوند شیمی تهیه کنید.
نتیجه گیری
وجود اسپیسرها برای بتن‌ریزی و اجرای سازه‌های بتنی بسیار لازم و ضروری است. انواع مختلفی از اسپیسرها در بازار وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای مشابهی دارند، با این حال انتخاب نوع صحیح آن سبب ایجاد سهولت در ساخت و ساز و بالا رفتن راندمان کاری خواهد شد. در مقابل استفاده از یک مدل اشتباه می‌تواند تبعات جبران ناپذیری را برای سازه‌های بتنی ایجاد کند.