بتن با وجود ساختار محکم و مقاوم، پایداری و استحکام انواع سازه‌های مدرن، تونل‌ها، استخرها، زیرزمین‌ها، مخازن آب و بسیاری دیگر را تامین و تضمین می‌کند. ماهیت متخلخل بتن مقاومت آن را در برابر نفوذ آب تضعیف کرده است اما افزودنی‌های تخصصی بتن برای آب بندی این معضل را به کلی حل نموده است. به همین علت در حال حاضر سازه‌های بتنی علاوه بر مقاومت پایدار و طول عمر طولانی در برابر عوامل محیطی بسیار مستحکم و مقاوم هستند. در این مقاله با انواع افزودنی بتن جهت آب بندی و میزان اهمیت و کاربرد آن آشنا خواهیم شد.
چرا آب بندی بتن اهمیت دارد؟
یکی از مهم ترین و اساسی ترین مراحل بتن ریزی آب بندی سازه‌های بتنی است. افزایش ایمنی، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری مهمترین علت اهمیت آب‌بندی سازه‌های بتنی است. نفوذ آب درون بتن آسیب‌های جدی به میلگردهای داخلی و بتن وارد خواهد کرد، بنابراین در مناطق‌های مختلفی چون مناطق سردسیر که یخ زدگی آب داخل بتن منجر به تخریب آن می‌شود، مناطقی که در معرض مواد خورنده همچون سواحل دریاها قرار دارند و دیواره‌های استخر و منابع آب که باید کاملاً ضد آب باشند، آب بندی بتن بسیار حائز اهمیت است. آب بندی بتن در سازه‌های با ضخامت کمتر امکان پذیر است و مقاومت سازه را در برابر فشارهای شیمیایی و هیدرواستاتیکی، ترک خوردگی و خرابی‌های زود هنگام به صورت چشمگیر افزایش می‌دهد.
مواد افزودنی آب بند بتن
ماهیت متخلخل بتن قدرت بتن را در برابر نفوذ آب تضعیف کرده است به همین علت از مواد افزودنی آب بندی بتن جهت افزایش مقاومت بتن در برابر رطوبت و آب استفاده می‌شود. این مواد همچون سد فیزیکی شیمیایی از نفوذ آب درون ساختار بتن پیشگیری می‌کند. مواد افزودنی آب بندی بتن به سه دسته‌ی افزودنی‌های کاهنده نفوذ آب، چسب بتن و افزودنی‌های کریستالی تقسیم بندی شده‌اند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
افزودنی‌های کاهنده نفوذ آب
افزودنی‌های کاهنده نفوذ آب با پر کردن منافذ خلل و فرج بتن از نفوذ آب به داخل آن جلوگیری می‌کنند. افزودنی‌های کاهنده نفوذ آب شامل افزودنی‌های پلیمری مانند اپوکسی، اکریلیک واترپروف‌ها که به صورت پودری و مایع هستند و افزودنی‌های معدنی شامل میکروسیلیس و پودر سنگ است.
افزودنی‌های کریستالی
افزودنی‌های کریستالی با ایجاد کریستال‌های نامحلول در آب خاصیت مقاومت بتن در برابر نفوذ آب را به صورت دائمی افزایش می‌دهد. این نوع مواد با واکنش با رطوبت و مواد سیمانی ساختارهای کریستالی را ایجاد می‌کند که منافذ بتن را مسدود می‌نمایند. این نوع مواد افزودنی ماده‌های خشک و پودری شکل هستند و در علم شیمی به آن مواد هیدروفیلیک یا آب دوست می‌گویند.
چسب بتن
نوع دیگر مواد افزودنی آب بند بتن، چسب بتن است که با ایجاد یک لایه چسبنده از نفوذ آب داخل بتن پیشگیری می‌کند و مقاومت آن را دوچندان می‌کند. این نوع افزودنی جهت آب بندی بتن بر پایه پلیمرهای اکریلیک است.
اصول آب بندی سازه‌های بتنی
اصول آب بندی سازه‌های بتنی به دو روش انجام می‌گیرد، آب بندی اولیه در حین ساخت و بتن ریزی و آب بندی دوم پس از ساخت سازه. آب بندی اولیه بسیار کارآمدتر از آب بندی ثانویه است چرا که در حین ساخت سازه می‌توان از مواد افزودنی جهت مقاومت کردن سازه استفاده کرد. اما با این اوصاف بسیاری از سازندگان صرفا به دلایل اقتصادی و عدم آگاهی کافی آب بندی ثانویه را ترجیح می‌دهند. برای درک بهتر اصول آب بندی ادامه مطلب را از دست ندهید.
آب بندی اولیه
از مواد افزودنی بتن همچون روان کننده‌ها و آب بندها جهت کاهش نفوذپذیری و افزایش خواص بتن در آب بندی اولیه استفاده می‌شود. استفاده از مواد با کیفیت، رعایت نسبت اجزای بتن، به کار بردن واتراستاپ ها در درزهای اجرایی و انبساطی بتن و رعایت کلیه نکات بتن ریزی علاوه بر افزایش مقاومت بتن از ترک خوردگی آن جلوگیری می‌کند.
آب بندی ثانویه
در آب بندی ثانویه که پس از ساخت انجام می‌شود از مواد پلیمری، پوشش‌های محافظتی، قیر و پلی اتیلن جهت ایجاد یک سد عایق روی بتن استفاده می‌شود. در این روش مواد آب بند در داخل ترک‌های بتن و درزهای موجود تزریق می‌شود تا مقاومت ضد آبی بتن را بیفزاید.
جمع بندی
مواد افزودنی آب بندی بتن در ساخت سازه‌های بتنی مجاور با آب و رطوبت، تونل و سدها، سرویس‌های بهداشتی و حمام، تراس و بالکن، فونداسیون و دیوارهای پذیرایی، مخازن آب و استخرها کاربرد دارند. این مواد به ویژه در مورد سازه‌های بتنی که به صورت دائم با آب و مواد شیمیایی در تماس هستند بسیار حائز اهمیت است. با شناخت انواع افزودنی بتن جهت آب بندی در زمان ساخت و ساز سازه خود می‌توانید براساس شرایط و نوع سازه از آن استفاده کنید و از مقاومت و استحکام سازه‌ی خود در برابر شرایط و عوامل محیطی اطمینان حاصل کنید. امیدواریم با تکیه بر مطالبی که در این مقاله درج شده است بتوانید اطلاعات کافی را در این زمینه جمع آوری کنید و در زمان ساخت و ساز اصول آب بندی بتن را رعایت کنید.